پس از تصفیه روغنهای گیاهی با سود کاستیک، مقداری پسماند صابون (ضایعات صابون) همراه با سایر ناخالصی ها بصورت محلول فرعی باقی میماند. در این مصول فرعی 40 تا 50 درصد آب، 30 تا 20 درصد چربی و 15 تا 20 درصد روغن و مقداری ناخالصی وجود دارد.
پسماند صابون
پسماند صابون (صابون ضایعاتی) به دو صورت موجود میباشد: یکی در داخل بشکه میباشد که بوی بدی دارد و دیگری بصورت جامد بوده و رنگ تیره‌ای دارد.
بطور کلی صابون از پسماند مواد مواد صابونی دانه پنبه تهیه میشود و فرمولبندی زیر بر پایه آن میباشد.
فرمولبندی شماره 1
- پسمانده مواد صابونی (ضایعات) روغن دانه پنبه_ 40 کیلوگرم
- روزین 4 کیلوگرم
- آب 40 کیلوگرم
- قلیاب سود کاستیک با بومه 39 درجه 18 کیلوگرم
روش تولید صابون ضایعاتی
با توجه به فرمول بالا، ابتدا مخلوطی از پسمانده مواد صابونی، روزین و آب را داخل یک ظرف بزرگ تهیه نموده و آن را بجوشانید. سپس حدود 10 کیلوگرم قلیاب سود کاستیک به داخل آن افزوده و مجموعه مواد اولیه صابون را هم میزنیم. زمان آغاز مرحله صابونی شدن، مقدار 2 کیلو گرم دیگر قلیاب کاستیک اضافه نموده و بهم بزنید. بطور مشابه، باقیمانده قلیاب را اضافه و زمانیکه عملیاب صابونی شدن پایان یافت، جوشاندن را متوقف کنید. در این موقع ظرف را به حالت سکون رها کنید.
بعد از 24 ساعت، مواد ته‌نشین و صابون به صورت شناور در بالا مایع قرار داشته و آن را باید جدا کنید. این صابون بسیار نرم میباشد. به این صابون مقداری روغن های سخت نظیر روغن ماهی اضافه مینمایند. برای این مرحله روش ذیل اتخاذ میگردد.
روش سخت کردن صابون نرم ضایعاتی
حدود 10 کیلوگرم روغن ماهی را به داخل ظرف اضافه و صابون استخراجی در مرحله قبل را به آن اضفه کنید. در قدم بعد مخلوط را ذوب کنید. پس از ذوب وقتی مایع همگون و یکنواخت گردید (غلظتی مشبه عسل را پیدا کرد) مقدار 5 کیلوگرم سود کاستیک با بومه 36 درجه به آن اضافه کنید. سیلیکات سدیم را میتوان به جای سود کاستیک به کار برد. در این مرحله همان طور که گفته شد میتوان از 40 کیلو گرم سیلیکات سدیم استفاده نمود.
صابون ضایعتی تهیه شده از این روش دارای رنگ قهوه‌ای میباشد ولی جهت شستشو بسیار مطلوب است.
فرمول بندی شماره 2
- تالو(پیه) 10 کیلوگرم
- صابون تهیه شده از پسماند مواد صابونی دانه پنبه 20 کیلوگرم
- روغن دانه پنبه روزین 4 کیلوگرم
- روزین 10 کیلو گرم
- قلیاب سود کاستیک (بومه 35 درجه) 10 کیلوگرم
- سیلیکات سدیم 30 کیلو گرم
روش تولید
ابتدا تالو و روزین را توسط حرارت ذوب کنید. سپس روغن دانه پنبه و نیمی از قلیاب سود کاستیک را اضافه نموده و بهم بزنید. زمانیکه عملیات تخمیر آغاز شد، باقیمانده قلیاب را اضافه نموده و آن را بهم میزنند و حرارت را کاهش میدهند.
اکنون پسماند مواد صابونی حاصل از روغن دانه پنبه را با مخلوط فوق‌الذکر مخلوط و پیوسته بهم میزنند. زمانیکه توده ترکیب یکنواخت و همگون گردید، آنرا به داخل قالب منتقل میکنند. بعد از برش صابون چاپ و مهر و بسته‌بندی میشود.
نکته مهم
صابون ضایعاتی (ضایعات مواد صابونی) در تولید صابون، ارزان بوده و بسیار کیفیت مطلوبی دارد. ولی فقط برای واحد های دارنده بخش تصفیه روغن که دارای تجهیزات تصفیه روغن گیاهی با سود کاستیک، اقتصادی است